Trouw aan onze fiere, Hollandsche vlag

Ondanks de oorlog tooit mijn wingerd zich met
blad in feestelijke tinten.

Hardinxveld, 22 oktober 1914

Beste Anne Marie,

Het verheugt mij dat jouw kruideniers ontdekken hoe zij verkwisting van verpakkingsmaterialen kunnen tegengaan. Mochten zij daarover vragen hebben, ik geef die graag door aan mijn kruideniers.

Graan

Als gevolg van de oorlog dreigt bij ons een gebrek aan graan, dat wil zeggen: als de Engelsen niet langer graaninvoer van overzee toestaan. Ons land is voor tarwe en andere graansoorten afhankelijk van andere landen, wat ons nu kwetsbaar maakt.

Noodbrood

Er zijn proeven gedaan met aardappelmeel en gekookte, fijn gemaakte aardappelen, vermengd met tarwemeel, gist, zout en witte siroop. Dit noodbrood schijnt nog te smaken ook. Toch hoop ik niet dat wij zullen worden als de aardappeleters van Vincent van Gogh, want de lieden op dat schilderij zien er maar belabberd uit.

Fornuis

Buiten is het de laatste dagen een stuk frisser. Ik heb mijn petroleumstel opzij gezet en kook weer op het fornuis. De keuken is nu nog meer dan anders het centrum van de woning, waar iedereen zich komt warmen, natte kleding te drogen hangt en de geur van koffie, stoofperen of soms zelfs vlees zich verspreidt.

Genoeglijk

Marie heeft me vandaag geholpen met strijken. Daar ik slechts twee strijkbouten heb, één die opwarmt op het fornuis en één voor gebruik, heb ik mijn tijd benut voor het verstellen van sleetse plekken in Aries werkkleding. Het was werkelijk genoeglijk toen Marie stond te strijken alsof ze hier thuis was en ik bij het raam zat te werken. Annigje speelde met garenklosjes en lege verpakking van Sunlightzeep. Octaaf is met kleine Gerrit mee naar school gegaan, de meester vond het goed. Die jongen kan tenslotte niet hele dagen ledig rondhangen.

Fier lied

In de krant vond ik een mooi lied, dat ik voor jou graag citeer:

Als ’t Vaderland roept tot den heiligen strijd,

Voor vrijheid van huis en van haard,

Dan vindt het zijn zonen vol geestdrift bereid,

En trouw om zijn vaandel geschaard.

Wij zweren U trouw, fiere Hollandsche vlag,

Die nimmer uw banen bezoed’len zag,

Wat ooit in de toekomst uw lot moge zijn,

Wij houden u vlekk’loos en rein.

Wee hem, die uw kleuren met ondergang dreigt,

Wee hem, die met schendende hand,

Durft rooven de voorspoed, de rijkdom, de vrêe,

De eer, het geluk van uw land.

Nog bruist door onz’ aadren ’t oud-Hollandsche bloed,

Nog bonst ons het hart met onstuimigen moed,

Wij dulden geen vreemden op Nederlands grond,

Waar vrijheid de eeuwen weêrstond!

En fluiten de kogels en dondert ’t kanon,

Waak op dan, jong Holland, sta pal!

Geen tweedracht verstore dit hechte verbond;

De vijand hij wijke of val.

Vooruit dan in worst’ling voor vrijheid en recht,

Gij, die voor vorstin en voor vaderland vecht.

Omhoog het Oranje! tot sterven getrouw,

Ons heerlijk rood, wit en blauw!

Je liefhebbende Plonia