Een haveloos en half gekleed volkje

Een zigeunerwagen in het Weald and Downland
Open Air Museum in Engeland.

Ottoland, 8 juli 2013

Hoi Plonia,

Wat zou ik die zigeneurs in jouw dorp graag gezien hebben. Zoals jij ze beschrijft ken ik ze alleen uit films en boeken: rondreizend in kleurige wagens, levend als vrijgevochten avonturiers.

Ach, natuurlijk moet ik het niet romantiseren. Ook bij ons, in 2013, horen ze in veel landen bij de armste mensen van de bevolking. En als ik de kranten van honderd jaar geleden bekijk, word ik niet vrolijk van de manier waarop er bij jullie tegen hen wordt aangekeken.

Zigeuners in Sleeuwijk

In 1909 konden zigeuners in Sleeuwijk voor weinig geld het vlees van een koe kopen, net als in jouw dorp. Ook hier ging het om een gestorven koe die door de koudslachter voor weinig geld werd verkocht. De zigeuners zeiden dat ze de hele winter in Sleeuwijk zouden blijven als ze nog zo'n koe zouden kunnen kopen. Het Advertentieblad voor Gorinchem en omstreken schreef dat het maar te hopen was dat er in Sleeuwijk geen koeien meer zouden sterven, 'anders raakt men hen hier nooit kwijt'. Met 'hen' bedoelde de journalist de zigeuners, niet de koeien...

Vet-harig volkje

Nog minder politiek correct was de Nieuwe Gorinchemsche Courant in 1901. Die krant schreef: 'Nieuwendijk, 5 juli. Gisteren passeerden hier twee wagens met zigeuners. Het haveloos en half gekleed, bruine, zwart, schunnig, vet-harig vuile volkje had veel bekijks (...) De politie, dat spreekt vanzelf, hield op deze alles behalve te vertrouwen karavaan het oog.'
Is het voor jou gewoon dat er zo over deze mensen wordt geschreven?

Uit andere historische berichten maak ik op dat zigeuners in sommige dorpen niet eens de kans kregen om even te rusten. Herhaaldelijk lees ik dat de politie hen weer eens opdroeg om verder te trekken. De agenten begeleidden hen tot over de grenzen van het dorp.

Zigeunerfeest

Ik herinner me een vakantie in Frankrijk, in mijn kindertijd. Naast de camping had een grote groep zigeuners hun kamp opgeslagen. Op een avond ging ik er samen met mijn vader eens kijken. De zigeuners maakten vrolijke muziek, met violen en gitaren. Echte muziek, zonder elektrische versterking van het geluid. Ze dansten, lachten, kletsten, aten en dronken. Ik vond het er gezelliger dan op ons deel van de camping.

Liefs,
Anne Marie