Bronnen

Tot nu toe heb ik bij mijn onderzoek naar Plonia, haar tijd en haar dorp hulp gehad van:

- Mijn moeder, Plonie van Westen-van Houwelingen uit Hardinxveld-Giessendam. Zij is geboren in 1940 en heeft haar 'opoe' Plonia goed gekend. De dijkwoningen van mijn oma en mijn overgrootmoeder Plonia stonden  naast elkaar; mijn moeder kwam dagelijks bij Plonia over de vloer. Ook was Plonia heel vaak in het ouderlijk huis van mijn moeder te vinden om te helpen in het grote gezin van haar dochter (mijn oma).
- Richard Keijzer, die sinds 2001 de archieven plat loopt om zijn familie in kaart te brengen. Hij mailde me spontaan digitale afbeeldingen, onder andere van de geboorteakte van Gerrit Cornelis Weppelman, nadat hij  door www.dedigitalearchivaris.nl op Plonia's blog was geattendeerd.

- Jan Dubbeldam van de Historische Vereniging Hardinxveld-Giessendam. Hij hielp me aan Plonia's stamboom.
- Bert de Lange uit Papendrecht. Nadat hij het artikel over Plonia's blog in het AD (6 maart 2012) had gelezen, mailde hij me wat stamboomgegevens van Plonia en haar huwelijksakte.
- Tine Hogewoning en Dicky den Dikken van de textielwerkgroep van museum de Koperen Knop in Hardinxveld-Giessendam. Deze vrouwen gaven ons advies over kleding omstreeks 1912.
- Mevrouw De Ridder van de hervormde kerk in Woudenberg, die me kopieën uit het doopregister stuurde.
- Medewerksters van het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem, die me informatie gaven over aspecten uit het leven van een eeuw geleden.
- Hans Mouthaan, voormalig supermarkteigenaar uit Bleskensgraaf. Zijn vader had een kruidenierszaak in dit dorp. Uit de overlevering kent de heer Mouthaan veel verhalen over de Alblasserwaard in vroeger tijden.  Hij verzamelt die en legt ze vast. Mij hielp hij aan informatie over kruidenierswinkels van vroeger.
- Mijn tante Flora den Breejen-van Houwelingen, die na het overlijden van Plonia in haar dijkhuis ging wonen. Ze leende me foto's van het huis waaraan zijzelf en Plonia mooie herinneringen bewaren/bewaarden. Flora is een kleindochter van Plonia.
- Willy van Dam van de textielwerkgroep van museum De Koperen Knop in Hardinxveld-Giessendam. Zij zocht een kinderdoodshemdje van omstreeks 1900 voor me op in het depot, zodat ik het op de foto kon zetten. Ook hielp ze Marlise bij het namaken van Plonia's kleding door uit het depot van het museum kledingstukken van rond 1900 te laten zien.
- Antropoloog Frank Hubers, die me tips gaf voor het bestuderen van een (sub)cultuur. Hij leerde me bijvoorbeeld dat je niet té dicht bij de onderzochte perso(o)n(en) moet komen, maar ook niet op te grote afstand moet blijven. ('go native' versus 'afstandelijke observator') De gulden middenweg is het best. En: de beste observaties doe je in de eerste fase, als je net in een andere (sub)cultuur binnenkomt.
- Corrie Vriend-Weppelman, de kleindochter van Plonia's broer Pieter Weppelman. Corrie vertelde me dat haar vader Gerrit (een neefje van Plonia, kind van Pieter) jarenlang door Plonia is verzorgd toen zijn moeder was overleden. Dat was nieuwe, bijzondere informatie voor mij. Ook zond Corrie me een foto van Pieters huishoudster Aartje en brieven die haar grootvader Pieter haar stuurde in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Uit die brieven kon ik een paar interessante feiten halen.
- Tineke van de Broek, die me leerde hoe je een geit moet melken.
- Simone van den Berg-Loeve, die me hielp aan stamboomgegevens over Plonia's man Arie Loeve.
- Han Batenburg en Marian Hokke die me na een oproepje in het Algemeen Dagblad oude baleinen toestuurden, voor de reconstructie van Plonia's korset.
- Remco van de Ven van het Sliedrechts Museum, die alle tijd nam om me rond te leiden door het museum en boeiende uitleg gaf over de collectie. Ik leerde weer meer over de tijd van Plonia Loeve.
- Arnold de Haan van de Historische Vereniging Hardinxveld-Giessendam, die me informatie gaf over de historie van Peulenstraat 227, waar ooit de rijke familie Langeveld woonde.
- Magda de Ruiter van de gereformeerde kerk vrijgemaakt in Hardinxveld-Giessendam. Zij zocht in de archieven van de kerk voor mij op wanneer Annigje Loeve (mijn oma) is gedoopt.

Twee sponsors:
- Carina van der Ham van De Schapekop in Nieuwpoort. Zij schonk wat kant en band voor het kledingproject (zie het tabblad 'Kledingproject').
- De Rabobank Alblasserwaard Noord en Oost schonk 250 euro voor materialen voor het kledingproject.

Alle helpers hartelijk dank!
Anne Marie Hoekstra

Verder maakte ik tot nu toe gebruik van de volgende bronnen:

- Verhalen over Plonia die in de familie worden verteld.
- Oude foto's uit onze familiealbums.
- Een artikel uit Dagblad De Dordtenaar: 'Het tweede leven van een theehuis' (3 juni 1992). De huidige bewoner van de theekoepel die ooit bij het pand op Peulenstraat 227 hoorde, vertelt daarin over de geschiedenis van de Hardinxveldse koepel.

Boeken:

Over de positie van vrouwen:

- Informatie van de Historische Vereniging Hardinxveld-Giessendam, zoals het boek 'Hardinxveld en Giessendam, van vissers- en hoepmakersdorpen naar industriegemeenten'  en 'Vrouwenrecht en liberalisme aan de Merwedijk', beiden van drs. P. den Breejen K.A. zn.

- 'Vrouw des huizes, een cultuurgeschiedenis van de Hollandse huisvrouw', door Els Kloek. Uitgeverij Balans, Amsterdam, 2009.
- Het boek 'Herinneringen van Dr. Aletta H. Jacobs'. Deze tekst is ook op internet te vinden: http://www.dbnl.org/tekst/jaco045heri01_01/

Over kleding:

- Bibliotheekboeken, zoals 'Een in de was, een in de kast, een aan de bast' van Corrie de Groot, over het ondergoed dat in de afgelopen eeuwen werd gedragen.

- 'Gekleed in de Waard, een overzicht van streekkleding in de 19e en 20e eeuw', door Herman Roze, een uitgave van de Historische Vereniging Hardinxveld-Giessendam.

Over leven en werk dienstbodes:

- 'Kaatje ben je boven? Leven en werken van Nederlandse dienstbodes' van Barbara Henkes en Hanneke Oosterhof. Uitgeverij Sun, Nijmegen.

Over kerk, geloof en politiek:

- 'Van geslachte tot geslacht' over 250 jaar hervormde gemeente Giessendam-Neder-Hardinxveld, van drs. P. den Breejen, D.J. de Jong en K. Leenman. Dit boek werd in 1981 uitgegeven door de kerkvoogdij van de genoemde gemeente.

- 'Antirevolutionair óók in uw huisgezin', Abraham Kuyper (1837-1920), Amsterdam, J.H. Kruyt, 1880.

Over voeding:

- Het kookboekje 'Wat de pot schaft' van J.J.C. de Goede en A.D.F. Brouwers, uitg. Nijgh & van Ditmar. Dit boekje verscheen voor het eerst in de vijftiger jaren. Mijn moeder heeft nog een exemplaar in haar bezit dat van mijn oma is geweest. Het boekje oogt onaantrekkelijk en bevat heel sobere recepten. De meeste recepten moeten al bekend zijn geweest toen Plonia jong was.

- Het kookboek 'Aaltje de volmaakte en zuinige keukenmeid', dat ik vond in het documentatiecentrum van het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem. Als ik me niet vergis, verscheen de laatste (17de) druk van dit prachtige boek in 1891. Plonia heeft het als dienstmeisje bij een van haar mevrouwen vast in handen gehad. De tekst is ook op internet te vinden, bij http://books.google.nl/books. Alleen vanwege het taalgebruik al de moeite van het bekijken waard!

Over zedelijkheid en huwelijk:

- 'Liefde in Holland', Historisch Tijdschrift Holland, dertigste jaargang, nr. 4/5, 1998, een uitgave van de Historische Vereniging Holland. Dit tijdschrift bevat de uitkomst van zeven enquêtes die in de periode 1905-1912 zijn gehouden. Ze moesten peilen hoe het er met de zedelijkheid in Nederland voorstond. Vanuit 126 kleiner gemeenten werden ingevulde vragenlijsten opgestuurd naar het Informatiebureau tot Bescherming van Vrouwen en Meisjes. Uit de enquêts bleek dat er erg veel gedwongen huwelijken plaatsvonden in die tijd.

Over opvoeding:

- 'Voeden en opvoeden', A.H. Otterloo en M. Schrover, Het Spinhuis, Amsterdam. Dit boekje biedt informatie over de komst van consultatiebureaus en industriële zuigenlingenvoeding.

- 'Vijf eeuwen opvoeden in Nederland', Nelleke Bakker, Jan Noordman, Marjoke Rietveld-van Wingerden, uitgeverij Van Gorcum, Assen, 2010.

Allerlei:

- Een boekje dat bij mijn ouders in de kast stond: 'Hardinxveld-Giessendam in grootmoeders tijd', geschreven door L.J. Leeuwis en F.G. de Ruiter en gepubliceerd in 1967. Dit boekje bevat weinig tekst en heel veel oude foto's uit de periode tussen 1890 tot 1920.

- Het boek 'De Koperen Knop', van Huib de Kok, uitgegeven door Museum De Koperen Knop in coproductie met de Historische Vereniging Hardinxveld Giessendam.

- Een jaargang van het tijdschrift De Spiegel, uit het jaar 1912. Of Plonia dit tijdschrift ook echt zo nu en dan heeft gelezen weet ik niet. Ze zal er zeker over gehoord hebben. Ik kreeg het te leen van een aardige mevrouw uit Groot-Ammers.

- Een jaargang van het tijdschrift Eigen Haard, met de ondertitel 'Geïllustreerd Volkstijdschrift'. Dat Plonia dit las weet ik zeker, want een jaargang uit het jaar 1902 is nog in bezit van mijn moeder, die dit boekwerk van mijn oma kreeg. Diverse kleinkinderen van Plonia hebben me verzekerd dat Plonia dit blad in huis had. Mogelijk kreeg ze het in de beginjaren van haar huwelijk van een oudere broer of zus, omdat haar man Arie toen nog niet zoveel verdiende.

- Het boek 'De strijd om het bestaan' van P. Verhagen. De ondertitel luidt: 'Het eenvoudige leven op het platteland in de eerste helft van de twintigste eeuw'. Het is uitgegeven door de Stichting Publicaties Binnenwaard uit Molenaarsgraaf en verschenen in 1992.

- 'Wij van De Groot', een boek dat Minno de Groot uit Oud-Alblas in 1996 schreef voor zijn familie, over zijn voorgeslacht en de leefomstandigheden in de Alblasserwaard. Bij hem vond ik onder andere informatie over watervloeden die de Alblasserwaardse polder teisterden.

- 'Dr. Aris Graftdijk photografie', beelden van Hardinxveld en Giessendam omstreeks 1900, samengesteld door Arnold de Haan, 1992, Historische Vereniging Hardinxveld-Giessendam.

- 'Zo ging dat toen, geboorte', Martijn J. Adelmund en Thijs van der Veen, 2008, A.W. Bruna Uitgevers, Utrecht.


Websites:

- De genealogische websites: www.genver.nl, www.familysearch.org en genlias.nl.

- Het digitale krantenarchief: gorinchem.courant.nu. Alleen al leuk vanwege de nostalgische advertenties.

- De website van het KNMI, voor het weer in 1912 en 1913.

- De website van Oud Scherpenzeel (http://oudscherpenzeel.nl) waarop ik informatie vond over de tweede vrouw van Izaak Weppelman, de grootvader van Plonia.

- Op de site: www.hetgeheugenvannederland.nl vond ik het damesblad De Gracieuse, een mode- en handwerktijdschrift dat verscheen van 1862 tot 1936. Tot mijn verrassing kun je alle jaargangen bekijken en zelfs downloaden. Het is mogelijk om te zoeken op trefwoord, zoals: babykleding, omslagdoeken, haarspelden, onderrokken en zelfs pruiken, om maar wat te noemen.

- Op www.kookhistorie.nl vind je veel interessante informatie over ons culinaire verleden, met recepten uit historische kookboeken.

- Voor cijfers van ontkerkelijking en oorzaken daarvan: http://nl.wikipedia.org/wiki/Religie_in_Nederland en http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/archief/article/detail/2471804/1999/03/26/Onkerkelijkheid-komt-niet-alleen-met-de-jaren.dhtml

- Voor brieven en aantekeningen van Aletta Jacobs: http://www.aletta.nu/aletta/zoek/ead_popup.jsp?id=IIAV00000081&lang=0

- Een site over een museum: www.museumdedorpsdokter.nl. Het museum is gevestigd in Hilvarenbeek. Op de website is informatie te vinden over behandelingen van weleer, zoals het aderlaten en piskijken. En over Piet Stams uit Boxtel die geen geld had om de doktersrekening te betalen. Als tegenprestatie voor zijn behandeling beloofde Piet dat de dokter hem mocht houden als hij eenmaal dood was. Na de dood van Piet belandde zijn skelet in de dokterspraktijk...